- Αμφίων
- Μυθολογικό πρόσωπο. Γιος του Δία και της Αντιόπης, σύζυγος της Νιόβης. Μόλις γεννήθηκε, η μητέρα του αναγκάστηκε να τον εγκαταλείψει μαζί με τον δίδυμο αδελφό του Ζήθο στον Κιθαιρώνα, όπου τους βρήκαν και τους μεγάλωσαν βοσκοί της περιοχής. Αργότερα, η μητέρα τους κατόρθωσε να ξεφύγει από τον θείο της Λύκο, που την κρατούσε φυλακισμένη, συνάντησε τους γιους της και τους φανέρωσε την καταγωγή τους. Οι δίδυμοι αδελφοί πήγαν τότε στη Θήβα, σκότωσαν τον Λύκο και τιμώρησαν τη σύζυγό του Δίρκη δένοντάς την από τα μαλλιά στα κέρατα άγριου ταύρου που τη σκότωσε καθώς την έσερνε πάνω στους βράχους. Έτσι, αφού τα δύο αδέλφια έγιναν κύριοι της Θήβας, κατασκεύασαν τα τείχη της πόλης. Ο Α. ήταν άριστος κιθαρωδός (κατά την παράδοση, σε αυτόν οφείλεται η προσθήκη της τέταρτης χορδής στη λύρα ή τριών ακόμα χορδών) και η τέχνη του είχε τη δύναμη και τις πέτρες ακόμα να κινεί. Κατά τον Ησίοδο, ο Ζήθος έβγαζε τεράστιους βράχους από το βουνό και o Α. τους τοποθετούσε παίζοντας λύρα, ώστε τα τείχη των Θηβών να χτιστούν χωρίς εργάτες.
Ο Αμφίων και ο Ζήθος δένουν τη Δίρκη στον ταύρο· Το κολοσσιαίο πλαστικό σύμπλεγμα, χαρακτηριστικό της ελληνιστικής περιόδου, είναι έργο των γλυπτών Απολλώνιου και Ταυρίσκου (περ. 100 π.Χ.) από τις Τράλλεις (Εθνικό Μουσείο, Νάπολη Ιταλίας).
* * *Ἀμφίων (-ονος), ο (Α) [ἀμφί]ανδρικό όνομα ήδη μυκηναϊκό (a-pi-jo).
Dictionary of Greek. 2013.